بعضی از متون تخصصی هستند و هنگام مطالعه برای رسیدن به درک بالا ما نمی‌توانیم از سرعت خیلی بالا استفاده کنیم. اما برخی از متون مثل متون عمومی و روانشناسی خیلی ساده، روان و سلیس نوشته شده اند و انسان می‌تواند با سرعت بالاتری مطالعه کند و اتفاقاً اگر در این سبک از متن‌ها سرعت مطالعه بالایی نداشته باشید کیفیت مطالعه و درک مطلب شما کاهش می‌یابد؛ بنابراین سرعت متناسب با سختی متن تغییر می‌یابد.
علت ۱ کند خوانی: وسواس مطالعاتی
وسواس مطالعاتی در بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموزان وجود دارد. وقتی افراد دچار وسواس مطالعاتی می‌شوند گمان می‌برند که مفاهیم را با یکبار خواندن یاد نمی‌گیرند و بارها و بارها مجبور می‌شوند دوباره بخوانند. این کار باعث کاهش کیفیت مطالعه و آشفتگی ذهن میشود. سعی کنید به حافظه خودتان اعتماد داشته باشید و این باور را در خودتان ایجاد کنید که شما با یک بار خواندن تمامی مفاهیم را درک می‌کنید و یاد می‌گیرید. وسواس فکری مانند یک تله و گرداب است. اگر دچار آن شدید روز به روز مطالعه برای تان به کاری کسل کننده‌تر تبدیل میشود.
وسواس مطالعاتی از علت‌های مهم کندخوانی است.
علت ۲: برگشت چشمی
افرادی که از کند خوانی و پایین بودن سرعت مطالعه خودشان زجر می‌کشند. اغلب دچار برگشت چشمی می‌شوند یعنی مثلاً تا نیمه‌های صفحه می‌خوانند و دوباره چشم شان باز می‌گردد به اول صفحه و دوباره آن صفحه را مطالعه می‌کنند. یا مثلاً تا وسط جمله‌ای را می‌خوانند دوباره به ابتدای جمله باز می‌گردند و این چرخه بارها تکرار میشود. جالب است بدانید که ۶۶ درصد زمان مطالعه یک فرد کند خوان صرف بازگشت چشم میشود و این آمار زیادی است!
علت ۳ کندخواندن: کلمه خوانی
همه ما وقتی به کلاس اول دبستان رفتیم در ابتدا حروف خوانی را یاد گرفتیم. یعنی اول صدای حروف و آواها را یاد گرفتیم بعدها با چسباندن صدای حروف کلمه خوانی را یاد گرفتیم و همینجا متوقف شدیم، و سال‌ها کلمه خوانی کرده ایم. در صورتی که یک مرحله دیگر هم باید به ما یاد می‌دادند، اما ندادند؛ آن مرحله گمشده عبارت خوانی است. افراد تندخوان یک عبارت را یکجا می‌خوانند، اما افراد کند خوان کلمه خوانی می‌کنند.
سعی کنید از امروز چشمانتان را عادت دهید که چند کلمه را با هم ببینند و با هم معنی آن‌ها را درک کند یعنی معنی آن عبارت را یکجا درک کند و نیازی نباشد که تمام کلمه‌ها را جدا بخوانید. سرعت افرادی که عبارت خوانی می‌کنند چندین برابر افرادی است که کلمه خوانی می‌کنند. در دوره تندخوانی ساناموز تمرین‌های بسیاری به شما معرفی شده است که با انجام آن‌ها سریعتر به مرحله عبارت خوانی دست می‌یابید و مطالعه برای شما لذت بخش‌تر میشود. لازمه عبارت خوانی این است که دامنه دید خودتان را افزایش دهید. از امروز سعی کنید سه یا چهار کلمه را که در متن کنار هم قرار دارند، با هم به صورت واضح ببینید و با یک نگاه معنا و مفهوم آن را درک کنید. این کار به مرور زمان باعث میشود که شما عبارت خوانی کنید.
علت ۴: بلندخوانی
بلند خوانی از دلایل دیگر و مهم کند خواندن است؛ که متاسفانه افراد زیادی از جامعه ما دچار آن هستند. بسیاری از افراد زمانی که مطالعه می‌کنند همسایه از آن‌ها در عذاب است. بله تا همین حد! به نظرتان بلندخوانی چرا باعث کند خوانی میشود؟
همانطور که احتمالاً شما هم در ذهنتان جواب این سوال را دادید. چون که نهایت سرعت تکلم چیزی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کلمه در دقیقه است. پس وقتی فردی هر کلمه‌ای که میخواند را به زبان می‌آورد نهایتاً می‌تواند با همین سرعت یعنی ۱۵۰ تا ۲۰۰ کلمه در دقیقه مطالعه کند که این سرعت بسیار پایین است و فرد را کلافه می‌کند. علاوه بر این وقتی یک فرد مدام فکش را هنگام مطالعه تکان می‌دهد عضلات صورت و فک خسته می‌شوند و خیلی سریع انرژی بدن تحلیل می‌رود و باعث خستگی هنگام مطالعه میشود.
گرفتن خودکار در دهان هنگام مطالعه باعث میشود که فرد نتواند فک خود را تکان دهند و به مرور زمان عادت بلند خوانی در او حذف شود. پس از امروز اگر شما فردی بودید که با صدای بلند مطالعه می‌کردید یک خودکار در دهان خودتان بگذارید و مطالعه کنید. این تمرین باعث میشود که بلندخوانی در شما کاهش پیدا کند. همچنین توصیه میکنم ابن مقاله را هم بخوانید: مهارت‌های ضروری مطالعه، برای مطالعه به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟
علت ۵: زمزمه کردن زیر لب
بله درست شنیدید شما حتی نباید هنگام مطالعه زیر لب‌تان هم زمزمه کنید، زیرا همانطور که گفتم این کار باعث میشود شما نتوانید با سرعت بالا مطالعه کنید و سرعتتان از یک حد خاصی بیشتر نشود. جویدن آدامس برای افرادی که بلند خوانی یا زمزمه خوانی می‌کنند می‌تواند موثر باشد. اما مواظب باشید در جویدن آدامس زیاده روی نکنید، چون زیاده روی باعث میشود دندان هایتان خراب شود. با آدامس بازی هم نکنید (مثلاً بادش نکنید!)، چون حواستان پرت میشود. فقط به عنوان تمرین یک آدامس در دهان خودتان بگذارید و مطالعه کنید.
علت ۶: درون خوانی
خیلی از افرادی که به کند خواندن دچار هستند نه با صدای بلند مطالعه می‌کنند و نه زمزمه خوانی می‌کنند؛ اما صدای کلمات را درون ذهن خودشان می‌شنوند. این کار باعث کاهش شدید سرعت مطالعه و خستگی و آشفتگی ذهن میشود. درون خوانی را شاید نشود کامل حذف کرد، ولی میشود با تمرین کردن آن را کاهش داد. در زیر به بیان چند راهکار می‌پردازیم که با کمک آن‌ها می‌توانید درون خوانی را کاهش دهید.
راه‌های کاهش درون خوانی:
یادگیری تندخوانی: یادگیری مهارت تندخوانی موثرترین ترین روش برای کنترل صدای درون و درون خوانی است. پس از یادگیری تندخوانی است به دلیل اینکه سرعت مطالعه افزایش پیدا می‌کند دیگر حتی فرصت درون خوانی پیش نمی‌آید و شما با لذت بیشتری مطالعه می‌کنید.
موسیقی بی‌کلام: گوش دادن به موسیقی بی‌کلام آرام هنگام مطالعه می‌تواند برای رفع درون خوانی موثر باشد، اما شاید این روش برای همه مفید نباشد و باعث کاهش تمرکز و کاهش عملکرد مطالعه در برخی افراد شود. همچنین اگر برای فردی این روش جواب می‌دهد نباید به صورت مستمر از این روش استفاده کند، زیرا در دراز مدت شاید باعث شود که تمرکز فرد کاهش یابد؛ بنابراین در استفاده از موسیقی بی‌کلام دقت کنید که که فقط به عنوان یک تمرین استفاده کنید؛ و این طور نباشد که همیشه هنگام مطالعه موسیقی گوش کنید. این نکته برای هر فرد می‌تواند اختصاصی عمل کند و متفاوت باشد.
نکته: در کل راه‌هایی که برای کاهش بلندخوانی زمزمه کردن و درون خوانی برای شما بیان شد یعنی تکنیک‌های جویدن آدامس، خودکار در دهان گرفتن، و گوش دادن به موسیقی بی‌کلام فقط برای کوتاه مدت خوب است. یعنی از این راهکارها فقط برای تمرین استفاده کنید تا این عادات در شما حذف شود وقتی توانستید این عادت را حذف کنید و یا کنترل کنید؛ دیگر نیاز نیست این این تکنیک‌ها را انجام بدهید. زیرا ممکن است که این رفتارها در شما عادت شود و مشکلات دیگری را ایجاد کند.
علت ۷ کند خواندن: گم کردن خطوط
در بسیاری از موارد افراد هنگام مطالعه خط را گم می‌کنند و باید دوباره باز گردند و از چند خط قبل مطالعه کند تا خط خودشان را پیدا کنند. به همین دلیل این عامل باعث میشود وقتی زیادی از افراد تلف شود و ساعات مطالعاتی زیاد شود، اما کیفیت افت کند. به عنوان راهکار می‌توانید برای اینکه خط را گم نکنید از یک راهنما مثل خودکار استفاده کنید و زیر خطوط خط بری کنید.
علت ۸: مکث و توقف چشمی
در بسیاری از موارد افراد هنگام مطالعه روی یک کلمه مکث می‌کنند و به طور روان مطالعه نمی‌کنند. یعنی گاهی از روی چندین کلمه چشمشان پرش می‌کند و گاهی روی یک کلمه چندین ثانیه مکث می‌کنند. با خط بردن می‌توان این مشکل را هم تحت کنترل درآورید. یادگیری تندخوانی هم به شما در این زمینه بسیار کمک می‌کند و این مشکل کاملاً حل میشود.
نتیجه‌گیری از بیان علت‌های کند خواندن و راهکارها:
همه این‌ها از مهمترین دلایلی بود که باعث کند خواندن در افراد میشود. امیدوارم شما هم با خواندن این مقاله دلایل کند خوانی را در خودتان متوجه شده باشید حتماً این دلایل و راهکارها را در جایی بنویسید و راه کارها را انجام بدهید تا انشاالله کندخوانی را از بین ببرید.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما