به گفته‌ی کارشناسان زمین شناسی دلیل شعله ور شدن آتش کوه، گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن گاز طبیعی از عمق زمین به سطح است. گازهای هیدرکربوری از لایه های مختلف زمین عبور می کنند و از هر درز و شکافی در سطح زمین به بیرون شعله ور می‌شوند به طوری که در شب، نور سوختن این گاز بیشتر دیده می‌شود. در مجاورت تش‌کوه به دلیل وجود گاز متصاعد شده در هوا نمی توان آتش دیگری روشن کرد.

خروج گاز از درز وشکاف های ساختار سطحی میدان نفتی ماماتین در جوار روستای گنبد لران شهرستان رامهرمز یک اثر ژئوتوریسمی جذاب دیدنی و تماشایی خلق کرده است که دل هر بیننده ای را به وجد می آورد وچشمانش را خیره می کند. در این محل گازهای هیدروکربوری از پیچ وخم لایه های چین خورده زمین گذر می کنند،خود را به سطح زمین می رسانند،شعله ور می شوند،به هرسویی زبانه می کشند وخرمنی از شعله های رنگین آتش داغ فروزان وخروشان را به نمایش در می آورند .چشمه های گازی گنبد لران این نگین سرخ فام انگشتری سبز دشت ودمن منطقه ماماتین یکی از جاذبه های گردشگری زمین شناسی کم نظیر مناطق نفت خیز جنوب ایران به حساب می آید.

میدان نفتی ماماتین اولین منطقه خوزستان است که بعلت تراوشات متعدد سطحی مورد توجه کاوشگران اولیه نفت واقع شده است. این میدان در 10 کیلومتری شمال خاوری شهرستان رامهرمز و 100 کیلومتری شمال خاوری اهواز در بین و در امتداد محوری میدان های نفتی هفتکل و پارسی قرار دارد. به دلیل وجود همین چشمه های نفتی، ژرژبرنارد رینولدز (نماینده دارسی و فرمانده عملیات حفاری درایران) پس از ناکامی در غرب ایران (منطقه چیا سرخ) متوجه مناطق جنوب غربی ایران شد و در ماه سپتامبر1907 میلادی دو حلقه چاه در منطقه ماماتین حفر نمود.

سابقه تاریخی
آتش های جاودان محل نشت گازهای طبیعی هستند که به طریقی آتش گرفته اند و مدتها سوخته اند و در حال حاضر آثار و بقایای سوختگی در سنگهای مجاور محل نشت دیده می شود. در کیش ایرانیان باستان اینگونه آتش ها مقدس بوده و آنرا به زبان پهلوی اخورایشنیک می نامیده اند. به زبان زرتشتی زوهیات به معنی آتش جاویدان جهنم خوانده شده است که محل نشت گاز به سطح زمین و به عبارتی قبلا آتش جاودان بوده است. چشمه های گازی گنبد لران نیز یکی از این آتش های جاودان می باشد که از گذشته دور تاکنون، درحال سوختن می باشد.

این اثر دائمی و همیشگی از یک سو به دلیل شعله های مشتعل و ازسوی دیگر به دلیل آنکه آثار و شواهد هیدروکربوری در سطح زمین را نشان می دهد، یک اثر ژئوتوریسمی ارزشمند و گرانبها در ایالت زمین شناسی و زمین ساختی زاگرس به حساب می آید که نه تنها برای زمین شناسان بلکه برای همه علاقمندان به طبیعت جذاب و دیدنی می باشد. در زیر، این جاذبه زمین شناسی که از دیدگاه تازه ژئو توریسمی (گردشگری زمین شناسی) دارای اهمیت ویژه ای می باشد، معرفی می گردد.

موقعیت جغرافیایی
چشمه های گازی گنبد لران در شرق شهرستان رامهرمز در فاصله تقریبی 6 کیلومتری جنوب شرق ماماتین در کنار جاده آسفالته رامهرمز–روستای ابوالفارس، به مختصات جغرافیایی E494843 طول شرقی و E311625 عرض شمالی واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا 441 متر می باشد.

ژئوتوریسم چشمه های گازی گنبد لران
در این محل شعله های رنگین آتش سوزان و فروزان همچون سیلی خروشان از دامنه های تپه های مارنی بیرون می زند. چندین تپه که در آغوش هم خفته اند در آتشی سرخ و سوزان می سوزند. رنگ ویژه تپه ها، آنها را از مناظر اطراف مجزا کرده , اطراف هاله آتش، سوخته و دود زده است. سازندهای تشکیل دهنده تپه ها (سازند تبخیری گچساران و سازند مارنی میشان) در اطراف هاله سوخته و پخته شده اند به طوری که پای فرد به راحتی در آن فرو می رود. از کمرکش تپه ها تا اوج آنها زمین گرم و داغ بوده و در بخش های خاموش شده (گچ ترش غیر فعال) آثار و شواهد بلورهای گوگرد به چشم می خورد. تغییر و تبدیل تدریجی فرایند گچ ترش فعال به گچ ترش غیر فعال به طور کامل مشخص می باشد.

منبع: سیری در ایران