به طور معمول روزهای تعطیل سال را زمانی برای شادی و تفریح می‌دانیم؛ اما برای برخی افراد تعطیلات می‌تواند با اضطراب و اندوه و تنهایی و افسردگی همراه باشد.
حتی افرادی که عاشق تعطیلات هستند هم می‌توانند در روزهای تعطیل احساس ناراحتی و افسردگی کنند. روزهای تعطیل برای خیلی‌ها می‌تواند با احساس فرسودگی و خستگی و اضطراب همراه باشد. کسانی که از قبل دچار یک مشکل روحی و روانی هستند بیشتر ممکن است به افسردگی تعطیلات دچار شوند.
علائم و نشانه‌های افسردگی تعطیلات
شایع‌ترین علامت افسردگی تعطیلات، احساس مداوم اندوه است که در تعطیلات بروز می‌کند. این احساس می‌تواند از نظر شدت و طول مدت متفاوت باشد. عده‌ای ممکن است به صورت دوره‌ای دچار احساس اندوه شوند، یعنی گاهی بانشاط و سرحال هستند و گاهی نه و عده‌ای نیز ممکن است پیوسته دچار اندوه باشند.
رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام می‌توانند نگاه نادرستی درباره زندگی دیگران به ما بدهند و به ویژه در تعطیلات وادارمان کنند همواره زندگی خود را با زندگی دیگران مقایسه کنیم. این را بارها و بارها شنیده‌اید که شما از درون زندگی دیگران چیزی نمی‌دانید و فقط تصویری لحظه‌ای از آن را می‌بینید که از پشت آن نیز بی‌خبرید.
علائم افسردگی تعطیلات شامل این موارد است:
- تغییر در اشتها یا وزن
- تغییر در الگوهای خواب
- خلق و خوی افسرده و عصبی بودن
- مشکل در تمرکز
- احساس بی‌ارزش بودن یا احساس گناه
- احساس خستگی بیش از حد معمول
- احساس تنش و اضطراب و نگرانی
- از دست‌دادن علاقه به چیزهایی که قبل از آن‌ها لذت می‌بردید
علت‌های افسردگی تعطیلات شامل این موارد است:
- کمبود خواب: برنامه‌های جورواجوری که برای سپری کردن روزهای تعطیل می‌چینید می‌تواند باعث کمبود خوابتان شود و اضطراب شما را بیشتر کند.
- پُرخوری: متأسفانه افراد گاهی به عنوان روشی برای غلبه بر اندوه و اضطراب تعطیلات سراغ پُرخوری و غذاهای ناسالم می‌روند و همین می‌تواند علائم افسردگی تعطیلات را بدتر و حتی آشکارتر کند.
- استرس مالی: فشار هزینه‌های زیاد خرید عید، نداشتن توان مالی کافی برای تهیه هدیه و عیدی برای نزدیکان، نداشتن توان مالی کافی برای رفتن به مسافرت و تفریح و خیلی از مسائل مالی دیگر می‌تواند سبب افسردگی تعطیلات شود.
- تنهایی و انزوا: اینکه نتوانید روزهای تعطیل را با خانواده و دوستان سپری کنید باعث می‌شود بیشتر از هر زمان دیگری احساس تنهایی کرده و افسرده شوید.
- انتظارات غیرواقعی: گاهی حتی داشتن توقعات دور از واقعیت درباره تعطیلات می‌تواند اندوه و افسردگی ایجاد کند. شاید این‌طور به نظرتان می‌رسد که همه پیوسته در حال تفریح و خوش‌گذرانی هستند و شما چنین امکانی ندارید، یا شاید توقع داشتید برای سال جدید، مبلمان و وسایل خانه را تعویض کنید، اما این امکان وجود ندارد و حالا ناراحت و افسرده‌اید.
خیلی از افراد نیز در آستانهٔ شروع سال جدید، به سالی که پشت سر گذاشته‌اند می‌نگرند و می‌بینند نتوانسته‌اند در سالی که گذشت به خواسته‌ها و هدف خود برسند و برای همین احساس تأسف و شکست می‌کنند.
چه باید کرد؟
- در تنهایی نمانید: مشکل اینجاست که اندوه باعث می‌شود دلتان بخواهد خودتان را پنهان کرده و گوشه‌گیر شوید. به دنبال راه‌هایی برای ارتباطات اجتماعی باشید، سراغی از دوستانتان بگیرید و دورهمی‌هایی ترتیب دهید تا ساعت‌های تنهایی‌تان کمتر شود.
- ورزش کنید: هرچند وقتی حال و حوصله ندارید و افسرده‌اید خیلی سخت است که ورزش کنید، اما تحقیقات نشان می‌دهد فعالیت بدنی منظم می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از افسردگی و کاهش علائم آن داشته باشد. پس سعی کنید ورزش مورد علاقه‌تان را پیدا کنید و مشغول شوید. حتی پیاده‌روی‌های روزانه هم می‌توانند کمک زیادی به شما بکند تا از احساسات منفی فاصله بگیرید.
- «نه» گفتن را بلد باشید: همان اندازه که تنها بودن و کناره گرفتن از ارتباط با دیگران شما را افسرده و اندوهگین می‌کند، حضور مداوم در مهمانی‌ها و هر دعوتی را پذیرفتن هم می‌تواند شما را خسته و افسرده کند. اگر به جایی دعوت شده‌اید که واقعاً دلتان نمی‌خواهد بروید، نروید!
- برای خودتان وقت بگذارید: برای استراحت و آرامش خودتان وقت بگذارید. حتی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در روز کافی است تا کمی در سکوت باشید، مطالعه کنید، موسیقی گوش دهید، یوگا تمرین کنید، یا هر فعالیت دیگری که دوست دارید انجام دهید. مطمئن باشید از اضطراب شما خیلی کم خواهد شد.
- کمتر سراغ اینستاگرام بروید: رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام می‌توانند نگاه نادرستی درباره زندگی دیگران به ما بدهند و به ویژه در تعطیلات وادارمان کنند همواره زندگی خود را با زندگی دیگران مقایسه کنیم، این را بارها و بارها شنیده‌اید که شما از درون زندگی دیگران چیزی نمی‌دانید و فقط تصویری لحظه‌ای از آن را می‌بینید که از پشت آن نیز بی‌خبرید، پس خواهش می‌کنم میزان شادی و رضایت دیگران را حدس نزنید و با خودتان مقایسه نکنید.
- انتظارات واقع‌گرایانه داشته باشید: خیلی خوب است که در تعطیلات بتوانید هرآنچه دلتان می‌خواهد انجام دهید، اما خیلی مهم است که توقعاتتان متناسب با شرایط و امکاناتتان باشد. تمرکزتان را روی لذت بردن و استراحت کردن بگذارید و اگر نتوانستید آن‌طور که فکر می‌کردید برای گذراندن تعطیلات برنامه‌ریزی کنید، واقع‌بین باشید و خودتان را آزار ندهید. با اعضای خانواده بیشتر وقت بگذرانید، سرگرمی‌های جدید در خانه پیدا کنید، کتابی را که هنوز وقت نکرده‌اید بخوانید، مطالعه کنید، غذاهای جدید درست کنید و خلاصه اینکه بیکار نمانید!