پیشینه باغ جهان نما
باغ جهان نمای شیراز در قرن هشتم هجری هم وجود داشته. این باغ زیبا در آن زمان در مسیر جوی آبی قرار داشته و برای همین آبادانی آن همیشه تضمین بوده. در تمام این قرون درختان باغ در نهایت سرسبزی و شادابی قرار داشتهاند و برای همین آن را به نام زینت الدنیا هم مینامیدهاند. نهایت شکوه و جلال را اما کریم خان زند به باغ جهان نما هدیه کرد. کریم خان دستور داد دور تا دور باغ را حصار بکشند و دو طرف خیابان منتهی به باغ را درختکاری کنند. عمارت وسط باغ هم به دستور ایشان ساخته شد. این عمارت سقف چندضلعی دارد و از بهترین نمونههای معماری عصر خود به حساب میآید. شمای کلی باغ جهان نما با حوض مرمر و باغچههای آن منظرهای است که به این راحتیها فراموش کسی نخواهد شد. این نکته در مورد بزرگترین مورخان و ایرانشناسان تاریخ هم صادق است و شرح زیبای این باغ در جای جای کتب تاریخی قدیمی آمدهاست.
معماری کلی باغ جهان نما
باغهای ایرانی به طور کلی چند ویژگی اساسی دارند: یک جوی آب که از میان باغ میگذرد، یک خانه باغی که در میانه باغ قرار دارد، و حوضی بزرگ که جلوی خانه باغی قرار گرفته. باغ جهان نمای شیراز از همه این ویژگیها برخوردار است و آنها را به بهترین شکل در اختیار بازدید کنندگان گذاشته. جوی آبی که از میان باغ میگذرد عاملی است که رونق و زیبایی باغ را در میان تمام این سالها فراهم کرده. خانه میان باغ هم عمارتی ۸ ضلعی است که دور تا دور آن را پنجرههایی فراگرفتهاند. و نهایتا حوض وسط حیاط که فواره آن از همان دوران قدیم تا به حال به جای مانده است.
وجه تسمیه باغ جهان نما
همان طور که اشاره شد، باغ جهان نما بیشترین شکوه و زیبایی خود را در دوران کریم خان زند داشت. برای همین باغ را آن زمان باغ وکیل هم مینامیدند. اما در دورانی که فتحعلی شاه والی فارس بود نام آن تغییر کرد و این باغ جهان نما نامیده شد. در دوران تیموریان، تیمور گورکانی آنقدر عاشق باغ جهان نما شده بود که دستور داد نمونه آن را در سمرقند بسازند. برای همین یک باغ جهان نمای دیگر هم در سمرقند وجود دارد که به همین چشمنوازی است.
باغ سراسر زیبایی جهان نما
اگر از بالا باغ جهان نما را نگاه کنیم چهار خیابان میبینیم که دو طرف آنها را درختان سرو و پرتغال فراگرفته. در یکی از این خیابانها جوی آبی ساخته شده که تا دیوار باغ پیش میرود. این جوی با فوارههای کوچکی تزئین شده که صدای گوشنواز آب را به منظره زیبای درختان اضافه میکند. گویی کریم خان زند به عدد هشت علاقه خیلی زیادی داشته چون جای جای ساختمان و باغ را نمادهایی با عدد هشت فراگرفته که ذکرکردن آنها خالی از لطف نیست. اولین و مهمترین این نمادها ساختمان وسط باغ است که عمارت کلاهفرنگی هم نامیده میشود. سقف هشتضلعی این ساختمان بعد از گذشت این همه سال هنوز هم پابرجاست. نمای ساحتمان از آجر خالی و بدون تزئین پوشیده شده. اما، برخی کارشناسان اعتقاد دارند این نما قبلا تزئیناتی از جنس کاشی و سنگ داشته که دست بیرحم زمانه آن را از دسترس ما خارج کرده است. علاوه بر ساختمان هشت ضلعی، هشت درخت سرو هم در هر کدام از خیابانهای باغ قرار دارد. جوی آب بلند باغ هشت بخش دارد و هر کدام از این بخشها هشت فواره کوچک دارند. با توجه به اینکه گفته میشود در ایران باستان عدد هشت عدد مقدسی بوده و نماد شانس و خوش یمنی محسوب میشده، به نظر میرسد تکرار این عدد تصادفی نیست.
بهترین زمان برای دیدن باغ
اردیبهشت ماه بهترین ماه برای سفر به شیراز و بازدید از باغ است. در فصل بهار به باغ جهان نما بروید و از عطر بینظیر بهارنارنج و تماشای درختان سرو سر به فلک کشیده سرمست شوید. فرای سروها نمای تر و تازه کوههای زاگرس را میبینید که مانند پدری دلسوز پشت و پناه شهر شیراز هستند و بودهاند. در ابتدای فصل بهار انواع گلهای رنگارنگ در باغچههای باغ کاشته میشوند تا نهایت زیبایی خود را در اردیبهشت ماه به رخ بکشند. حتی حضرت حافظ هم نتوانسته از زیبایی این باغ در فصل بهار چشم پوشی کند و در اشعار خود از این باغ به زیبایی و سرسبزی یاد کرده است.
عمارت کوشک باغ جهان نما
امروز باغ جهان نما در اختیار صدای و سیمای شیراز قرار دارد و ممکن است هر روز در دسترس عموم نباشد. اما تا چند روز پیش عمارت کوشک یا عمارت کلاه فرنگی باغ موزهای بود که بازدیدکنندگان از باغ میتوانستند از آن بازدید کنند. به علاوه فروشگاههای صنایع دستی و سوغات شیراز هم در این عمارت برپا بود که بازدید کنندگان میتوانستند انواع زیورآلات دست ساز و خوراکیهای مختص به شیراز را در آن خریداری کنند. یک نکته جالب دیگر در مورد عمارت کوشک پنجرههای آن است. تا چند سال پیش این عمارت پنجرههای چوبی داشت که دور تا دور ساختمان را فرا گرفته بودند. اما مالک خصوصی این باغ در جهت ترمیم ساختمان این پنجرهها را با نمونه آهنی آنها عوض کرد. بسیاری از کارشناسان آثار باستانی و معماری اعتقاد دارند این تغییر در جهت تخریب نمای بصری ساختمان بوده و آهن اصولا جایی در نوع معماری کوشک ندارد.
ساعات بازدید از باغ جهان نمای شیراز
اگر میخواهید از باغ جهان نما بازدید کنید، از ساعت ۸ و ۳۰ دقیقه صبح دربهای این باغ بر روی شما باز است تا ۸ شب. البته این ساعات به شش ماه اول سال اختصاص دارد و ممکن است به دلیل سرما و تاریکی هوا تغییر کند. بلیط ورودی به این باغ برای ایرانیها ۳ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۱۵ هزار تومان است. البته برای بازدید از باغ جهان نما باید دو نکته را به خاطر داشته باشید. اول اینکه باغ جهان نما در روزهای شهادت تعطیل است و هنگام بازدید حتما باید تقویم را چک کنید. دوم اینکه همان طور که اشاره شد باغ جهان نما ممکن است در اختیار صدا و سیما باشد. برای همین قبل از اینکه به این باغ بروید تماس گرفته و چک کنید که باغ برای بازدید عموم در دسترس هست یا نه.
باغ جهان نما کجاست؟
این باغ یکی از اولین باغهایی است که به محض ورود به شیراز در دسترس شما قرار میگیرد. این باغ زیبا در خیابان حافظ قرار دارد و بعد از بازدید از حافظیه میتوانید سری به این باغ هم بزنید و خود را غرق در طبیعت و صدای آب کنید. اگر نمیخواهید برای رفتن به باغ از خودروی شخصی استفاده کنید اتوبوس و تاکسی هم در اختیار شما هستند. برای استفاده از اتوبوس باید از خط پایانه ولیعصر – رکن آباد یا خط میدان کلبه – میدان رکن آباد استفاده کنید. هر کدام از این اتوبوسها را سوار شدید سر چهارراه حافظیه پیاده شوید و مسیر خیابان حافظیه تا باغ را پیاده بروید. برای تاکسی گرفتن هم گزینههای زیادی در اختیار شما هست. در واقع این مسیر آنقدر راحت و سرراست است که هر جای شهر که باشید به راننده تاکسی بگویید به حافظیه میروید و کار تمام است. البته به خاطر بافت تاریخی و نبود زیرساختهای لازم ایستگاه مترو در نزدیکی باغ جهان نما وجود ندارد و باید از همان تاکسی و اتوبوس استفاده کنید.
آدرس باغ جهان نما: استان فارس، شمال شرقی شهر شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن)، بالاتر از میدان حافظیه
شماره تلفن باغ: 07132275875
منبع: مجله علیبابا
توصیههای مهم گردشگری oipf.ir:
- لطفاً از سفرهای غیرضرور در دوران اپیدمی کرونا خصوصاً به شهرهای قرمز و نارنجی جداً خودداری کنید.
- در طول سفر بدون در نظر گرفتن دریافت واکسن، نکات بهداشتی و توصیههای ایمنی در خصوص کرونا را رعایت فرمایید.
- قبل از سفر حتما چک لیستی از وسایل مورد نیاز خود تهیه کنیم.
- در صورت داشتن بیماری خاص، حتما با پزشک خود مشورت نموده و داروهای خود را فراموش نکنید.
- به قوانین عرفی، آداب و رسوم مردم بومی احترام بگذاریم.
- از روشن نمودن آتش در طبیعت خودداری کنیم، در صورتیکه تصمیم به روشن نمودن آتش داریم قبل از آن محیطی را به دور از گیاهان انتخاب نموده و زمین را کمی حفر نماییم تا قبل از ترک محل باقیمانده آتش را با کمی آب و دفن نمودن زیر خاک خاموش کنیم. این کار باعث میشود تا ریسک آتشسوزی به حداقل برسد.
- من و شما شایسته حضور در طبیعت و دیدن زیباییهای آن در فصلهای مختلف سال هستیم، بدون توقع و انتظار از دیگران حتماً زبالههای خود را به محیط شهر و داخل سطل زباله منتقل کنیم.
- از ایجاد سر و صدای بلند، یا شنیدن موسیقی با اسپیکر مخصوصاً در طول شب جداً خودداری نمایید. این کار باعث برهم زدن آرامش مردم بومی و طبیعت و به دنبال آن باعث به وجود آمدن ناهنجاری خواهد شد.
- از کارهایی که باعث تخریب یا آسیب به طبیعت یا آثار تاریخی میشود جداً خودداری کنیم.
- در صورتیکه تمایل به طبیعتگردی دارید حتما از شرایط آب و هوایی آگاه شوید.