واکسن‌های تأیید شده کووید-۱۹ از زمانی که مجوز استفاده در سطح جهانی گرفتند، با حرف و حدیث‌های زیادی همراه بودند که اکثر آنها کاملا غیرتخصصی و غیرعلمی است. بسیاری معتقدند که نیازی به زدن واکسن نیست و افرادی که حتی یک‌بار هم دچار عفونت کووید-۱۹ شده‌اند، نسبت به آن ایمن می‌شوند.
تصور عامه مردم این است که ابتلا به ویروس کرونا، می‌تواند ایمنی‌ای به اندازه آنتی بادی‌هایی که با واکسن تولید می‌شود، ایجاد کند. اگر اینطور است، چرا دوزهای ارزشمند واکسن را برای افرادی که قبلا پاسخ ایمنی نسبت به ویروس دارند هدر می‌دهند و این افراد را بی‌جهت در معرض عوارض جانبی واکسن قرار می‌دهند؟
این یک سؤال منطقی است و بحث‌های علمی به‌حقی هم درباره آن انجام شده است. همچنین رویکردهای متفاوتی نسبت به این موضوع از منظر بهداشت عمومی وجود دارد. در یکی از کشورهای اروپایی، برای مثال، افرادی که از کووید-۱۹ بهبود یافته‌اند می‌توانند گذرنامه سبز بگیرند که ۶ماه اعتبار دارد.
این گذرنامه، به آنها اجازه می‌دهد مانند افراد واکسینه شده به‌راحتی به اماکن مختلف بروند. در اتحادیه اروپا، برخی از کشورهای عضو، مدرک دیجیتال کووید را برای افرادی که از کووید-۱۹ بهبود پیدا کرده‌اند و فقط یک دوز از واکسن‌های مبتنی بر پلتفرم mRNA دریافت کرده‌اند نیز ارائه می‌کنند. با این حال در آمریکا، مقامات بهداشت عمومی در روش خود صریح هستند: افراد بدون درنظر گرفتن عفونت قبلی به‌صورت واکسینه یا واکسینه نشده طبقه‌بندی می‌شوند. این رویکردی با نقاط قوت متعدد است، ازجمله داده‌های علمی قوی که از واکسیناسیون برای افرادی که بهبود یافته‌اند پشتیبانی می‌کند. این داده‌ها به‌طور مداوم نشان داده است که پاسخ‌های ایمنی در برابر عفونت‌های طبیعی بسیار متغیر است، بنابراین غیرقابل اعتماد است. از سوی دیگر، بارها ثابت شده است واکسن‌ها واکنش‌های ایمنی بسیار بهتری را ایجاد می‌کنند.
تنها راهکار
واکسن‌ها همچنین به طرز چشمگیری ایمن هستند و عوارض جانبی جدی بسیار نادری دارند. یکی از قابل توجه‌ترین عوارض جانبی آن، میوکاردیت یا التهاب عضله قلب است. اما حتی همین عارضه نیز در گروه‌های در معرض خطر (مردان ۱۲تا۲۹ساله) فقط ۴۱نفر در یک‌میلیون نفر تخمین زده می‌شود و موارد به‌طور کلی خفیف هستند. مقایسه آن با عفونت‌های واقعی کووید-۱۹ که حتی در افراد جوان و سالم نیز می‌تواند باعث بیماری شدید و حتی مرگ شود، باز به سود واکسن است. در نهایت واکسن‌ها ایمن‌تر هستند و برای افرادی که قبلا بهبود یافته‌اند نیز به همان اندازه ایمن هستند.
آنتی بادی‌ها می‌توانند سنجش معقولی از میزان محافظت از شخص ارائه دهند. مطالعه‌ای که در اواخر سال گذشته روی ۱۲هزار و ۵۰۰نفر از کادر درمان انجام شد، نشان داد که هرچه سطح آنتی بادی بیشتر باشد، خطر ابتلا به عفونت کمتر می‌شود. در ماه می سال‌جاری نیز محققان بین سطح آنتی بادی خنثی‌کننده و محافظت ایجاد شده از واکسن رابطه‌ای بسیار قوی پیدا کردند.
یک تفاوت بنیادی بین پاسخ ایمنی تولید شده با واکسن و عفونت طبیعی، ویژگی آنهاست. در عفونت طبیعی، همه ویروس‌های SARS-CoV-۲ سلول‌های دستگاه تنفسی را عفونی می‌کنند و سلول‌های ایمنی می‌تواند هر تعداد از جنبه‌های ویروس را هدف قرار دهد. این باعث ایجاد تنوع نسبتا زیادی از آنتی بادی‌ها می‌شود که به قطعات مختلف SARS-CoV-۲ متصل می‌شوند. با این حال، واکسن‌ها فقط قطعات کلیدی SARS-CoV-۲ یعنی پروتئین سنبله ویروس را به سیستم ایمنی ارائه می‌دهند. پروتئین سنبله کلیدی‌ترین هدف آنتی بادی‌های خنثی‌کننده است.
همه آنتی بادی‌ها در افراد واکسینه شده می‌توانند به پروتئین سنبله حمله کنند. آنهایی که واکسینه شده‌اند تنوع آنتی بادی کمتری دارند اما دارای سطح بالایی از آنتی بادی‌های بسیار هدفمند هستند. برای درک بهتر تفاوت بین عفونت طبیعی و واکسن، تفاوت بین شکار ویروس با تفنگ ساچمه‌ای و تفنگ تک تیرانداز را درنظر بگیرید. محققان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها به‌تازگی دریافتند افرادی که قبلا آلوده به عفونت کووید شده اما واکسینه نشده بودند، ۲.۳۴برابر بیشتر از افرادی که قبلا مبتلا و کاملا واکسینه شده بودند، دچار عفونت مجدد می‌شوند.
منبع: همشهری