هیچ فکر می‌کردید، یک روز بتوانید به ِآسانی آب خوردن، با دوستان، رفقا و آشنایان خود در اقصی نقاط دنیا ارتباط برقرار کنید؟
الان که درباره‌ی سبک متفاوتی از زندگی صحبت میکنیم و هیچکس از تعجب دهانش باز نمی‌ماند به این معناست که سبک زندگی همه‌ی ما به سبک دیجیتال تغییر شکل یافته و اینترنت و فضای مجازی، ما را به جامعه‌ی دیگری متصل کرده است. جامعه‌ی جدید و ناشناخته‌ای که فرصت و فضای تازه‌ای در اختیار ما گذاشته است.
سال ۲۰۲۱، همزمان با روز جهانی خانواده، سازمان ملل متحد در پیامی، اهمیت فناوری‌های جدید در بین خانواده‌ها را مطرح کرد. امری که تا پیش از آن، فقط مضرات آن دیده می‌شد و تصور غالب این بود که بنیان خانواده‌ها با گسترش دیجیتال در زندگی روزمره از هم گسسته شود. در حالی که سازمان ملل به این مسئله طوری دیگر نگاه می‌کند: فناوری‌های جدید باید به خانواده‌ها کمک کند که بتوانند به توسعه پایدار، بهداشت، آموزش همگانی، برابری، عدالت، مردم سالاری و آزادی، دسترسی پیدا کنند و این فناوری‌ها باید در خدمت صلح و زندگی عادلانه هدایت شود. به امید آنکه این مهم به آسانی برای خانواده‌ها محقق شود.
سرزمین دیجیتالی و رنگارنگ اینترنت، با اینکه دیگر دنیایی غریبه نیت ولی قابلیت‌هایی بیمار دارد و هر بار دریچه‌ای جدید به روی کاربرانش می‌گشاید و در توسعه خدمات، کسب و کار و روابط، رکورددار است. استقبال خوب کاربران بازنشسته صنعت نفت برای پذیرش دنیای دیجیتال و دریافت خدمات از طریق اپلیکیشن، ما را ترغیب کرد با «رضا فیروز»، رئیس فناوری اطلاعات صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت، درباره‌ی سامانه سما گفتگو کنیم.
«سامانه سما، جزو معدود سامانه‌هایی‌ست که در طول مدت کوتاهی که راه‌اندازی شده، بیش از ۲۰۰ هزار کاربر بازنشسته، بازمانده و شاغل در صنعت نفت، از خدمات آن بهره می‌برند و استقبال بازنشستگان از این سامانه در حدی است که چندی پیش ۵ هزار نفر به صورت همزمان و آنلاین) در حد ثبت نام ایران خودرو و سایپا (برای ارائه درخواست علی‌الحساب خود، به سامانه سما مراجعه کرده‌اند». مراجعه‌ی همزمــان ۵ هزار کاربر برای انجام یک درخواست، نشان دهنده‌ی این است که این سامانه، سری در میان سرها پیدا کرده و از مقبولیت عمومی برخوردار است. گفتگوی تفضیلی نشریه زندگی نو را با رضا فیروز در ادامه می‌خوانید:
«هر نرم‌افزار نوپا با کم و کاستی‌هایی مواجه است، اما در طول یکسال گذشته، توانسته‌ایم این مشکلات را در حوزه‌های نرم‌افزاری و زیرساختی برطرف کنیم».
این جمله را رضا فیروز، رئیس فناوری و اطلاعات صندوق بازنشستگی صنعت نفت در حالی می‌گوید که از تولد سامانه سما حدود ۱۵ ماه می‌گذرد. رضا فیروز توضیحاتی درباره‌ی سامانه سما به بازنشستگان عزیز ارائه داده‌اند که در ادامه می‌آید:
چگونگی تولد سما
از سال ۹۶ مأموریت پیدا کردیم حوزه فناوری اطلاعات صندوقهای بازنشستگی را از فناوری اطلاعات شــرکت ملی نفت ایران مستقل کنیم. از همان موقع، در حال آماده‌سازی زیرساخت‌های موردنیاز شدیم و هر روز نسبت به روز قبل، پیشرفت داشتیم. اما اوج کار از موقعی شروع شد که سیستم مستمری‌های شرکت ملی نفت ایران، دیگر جوابگوی ارائه خدمت به بازنشستگان و بازماندگان نبود. ماجرا از این قرار بود که سامانه فناوری شرکت ملی نفت با اینکه در ایران پیشگام بود و جزو اولین نرم‌افزارهای وارد شده و متعلق به دهه ۱۳۴۰ بود اما دانش نرم‌افزاری آن زمان، مانند الان رشد نکرده بود. آن نرم‌افزار، علاوه بر مشکلات نرم‌افزاری، در حوزه امنیت نیز دارای مشکلات عدیده بود.
به عنوان مثال، طول فیلد سال، دو رقمی تعریف شده بود، بنابراین امکان تمایز بین سال‌های ۱۳۰۰ و ۱۴۰۰ وجود نداشت.) به عنوان مثال، نرم‌افزار بین هزار و چهارصد و خورده‌ای با هزار و سیصد و خورده‌ای تفاوتی قائل نمی‌شد (بنابراین این ضرورت ایجاد شد سامانه سما با سرعت بیشتری به ارائه خدمات بپردازد. تا اینکه فروردین ۹۹، اولین پرداختی به بازنشستگان و بازماندگان از طریق سامانه ســما -که مستقل از سامانه شرکت ملی نفت است، صورت گرفت.
قدر مسلم است اگر تلاش مضاعف همکاران و اعتماد مدیران بالادستی صندوق‌ها) بخصوص مهندس رحمتی و خانم زروانی (به ما) واحد فناوری اطلاعات صندوق‌ها (نبود؛ نمیتوانستیم این کار را محقق کنیم و اولین گام اساسی را در راستای استقلال این واحد برداریم. در واقع، با توجه به اینکه اصلی‌ترین و مهمترین مسئولیت صندوق بازنشستگی، پرداخت مستمری به بازمانده‌ها، بازنشسته‌ها و مقرری بگیران است، سامانه سما با سرعت بالاتری رشد کرده و به منصه‌ی ظهور رسیده اســت.
کاربران سما چه کسانی هستند؟
در حال حاضر به جز بازنشستگان (و افراد خانواده تحت پوشش آنان)، بازماندگان و مقرری بگیران، شاغلان صندوق بازنشستگی و کارکنان رسمی صنعت نفت و شاغلان رسمی شرکت‌های خصوصی‌سازی شده، از سامانه سما، خدمات دریافت می‌کنند که تعداد آنها بیش از ۲۰۰ هزار نفر است.
سامانه سما چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
این خدمات، شامل محاسبه مستمری و مقرری فیش حقوقی، فیش درمان، درخواست وام‌های قرض‌الحسنه به بازنشستگان و شاغلین، اعلام خاتمه خدمت، اعلام فوت، گواهی کسر از حقوق، معرفی‌نامه به بانک، صدور کارت شناسایی، معرفی‌نامه درمان پرداخت تامین آتیه، مشاهده پروفایل (اصلاح آدرس و شماره همراه و ... در صورت لزوم)، پاداش تحصیلی و احراز حیات بازنشسته به صورت اینترنتی و بیمه خودرو می‌شود و از طریق گوشی موبایل، تبلت یا کامپیوتر برای کاربران که دسترسی به سامانه سما دارند قابل دریافت است. پیش از اینکه سامانه سما راه‌اندازی شود بازنشستگان برای دریافت همین خدمات باید به نمایندگی‌ها مراجعه می‌کردند و با راه‌اندازی این سامانه، مشکل رفت و آمد آنها نیز کمتر شده است.
اهدافی که دنبال می‌شود
بالاترین هدف این سامانه، ارائه خدمات مطلوب، با سرعت و امنیت به کاربران است. به همین خاطر سال ۱۴۰۰ را سال استقلال فناوری اطلاعات صندوق‌ها از فناوری اطلاعات شرکت ملی نفت قرار داده‌ایم و بنا داریم خدمات کامل‌تر و مطلوب‌تری به بازنشستگان ارائه دهیم. در واقع در سامانه سما، نسل قدیم نرم‌افزار، به نسل جدید نرم‌افزار جایگزین شده است و به تبع، پیشرفت‌هایی که در زمینه تکنولوژی صورت گرفته، فرآیند ارائه خدمات را راحت‌تر کرده است. به عنوان مثال، فرآیند محسابه پرداخت مستمری که تا پیش از این حدود ۴۸ ساعت طول می‌کشید، از طریق سامانه سما، ظرف کمتر از دو ساعت قابل انجام است. همچنین، بازنشستگان فارغ از زمان و مکان، خدمات دریافت می‌کنند.
هدف همان است وسیله تغییر کرده
در ارائه خدمات از طریق سامانه باید با این دید نگریست که فقط و فقط نسل نوین نرم‌افزار، وارد زندگی بازنشستگان شده که آنهم در راستای خدمات مطلوب‌تر است وگرنه اتفاق دیگری که باعث ایجاد دغدغه برای آنان باشد، رخ نداده است. به عنوان مثال، مانند این است، وسیله‌ای که برای رسیدن به هدف داشته‌ایم، ارتقاء پیدا کرده و انگار از این ماشین کم توان به یک ماشین پر توان برای رسیدن به هدف دست یافته‌ایم. ضمن آنکه نسل جدید نرم‌افزارها از امنیت بسیار بالاتری در ارائه خدمات برخوردار است و امکان دسترسی به اطلاعات و سوء استفاده از آنان وجود ندارد.
فرایند انجام کار کوتاه شده
تغییر نسل نرم‌افزارها علاوه بر مواردی که در بالا گفته شده است اصلاح فرآیند را نیز در بردارد. به عنوان مثال، خدماتی که قبل از سامانه سما طی چهار مرحله قابل انجام بود در یک مرحله قابل انجام است و بازنشستگان می‌توانند خدمات خود را با سهولت بیشتری دریافت کنند. در خاتمه باید گفت: اگر در روزهای ابتدایی راه‌اندازی نرم‌افزار سما، همراهی و همدلی مدیران بالادستی و همکاران صندوق‌ها نبود، امکان راه‌اندازی این سیستم تا به الان هم وجود نداشت. زیرا اعتماد مدیران به ما توانست قوت قلب و جایگاهی که الان سامانه دارد را ایجاد کند و امیدوار هستیم، تا پایان سال ۱۴۰۰، کل کسب و کار بازنشستگان با صندوق‌ها در سامانه سما راه‌اندازی شود.
منبع: شماره ۳۲۲ نشریه زندگی‌نو