روز جهانی فشار خون بالا ممکن است رویدادی پر تنش و استرسزا به نظر برسد، اما در حقیقت یک رویداد آموزشی است که در سال ۲۰۰۵ به منظور آموزش راهکارهای لازم برای پیشگیری از بالا رفتن فشار خون تعیین شد. هدف از این روز افزایش میزان آگاهی از شرایط و مسائل مربوط به بالا بودن فشار خون اعلام شده است.
این آگاهی به دلیل تعداد مرگهای مرتبط با حملات قلبی، بیماریهای کلیوی و سکته مغزی اهمیتی حیاتی دارد. اتحادیه جهانی فشار خون (WHL) امیدوار است که تعیین رویداد مذکور بتواند از فقدان اطلاعاتی موجود در زمینه فشار خون بالا در میان بخش عمدهای از جوامع بکاهد و مشکلات ناشی از این بیماری که به قاتل خاموش بدن معروف است را تا میزان ممکن کم کند.
از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟
فشار خون به عنوان یکی از علائم حیاتی بدن شناخته و عبارت است از فشاری که در هر انقباض قلب و وارد شدن خون به سرخرگها به دیواره آنها وارد میشود. از دست رفتن قابلیت استحکام و انعطافپذیری سرخرگهای بزرگ بدن و نیز باریکتر شدن شریانهای کوچک باعث افزایش فشار خون تا سطحی خطرآفرین میگردد. هر چه این شریانهای باریکتر شوند میزان فشار خون نیز بالاتر میرود که در طولانیمدت این مسأله منجر به بروز بیماریهایی از جمله مشکلات قلبی عروقی میشود.
مبتلایان به فشار خون بالا از وجود آن در بدن خود بیاطلاع هستند چرا که این بیماری به طور کلی علائم خاصی ندارد و تا رسیدن به مراحل پایانی بی سر و صدا به پیشروی خود ادامه میدهد. اکثر افراد پس از حمله قلبی یا سکته مغزی به وجود این مشکل در بدن خود پی میبرند؛ لذا فشار خون بالا به عنوان "قاتل خاموش" نیز شناخته میشود و دلیل اصلی تعیین روزی برای افزایش آگاهی از آن نیز همین امر است. با این حال میتوان علائمی هم چون سردردهای شدید، تاری دید، نفس نفس زدن، خستگی مفرط، حالت تهوع دائمی و خون دماغ شدن را از علائم هشداردهنده درباره بالا بودن فشار خون در بدن دانست.
دلایل بالا رفتن فشار خون
فشار خون بالا معمولاً به دنبال افزایش سن، اضافه وزن، چاقی مفرط، استعمال دخانیات، استرس، فقدان میوه و سبزیجات در رژیم غذایی، استفاده بیش از حد از چربیهای اشباعشده و نمک، پشتمیزنشینی زیاد، کمتحرکی، مصرف آستروئیدها و داروهای کاهش اشتها و عوامل ژنتیکی همچون ابتلای یکی از والدین به بیماری ایجاد میشود.
غذاهای مفید برای فشار خون بالا
توصیه میشود مبتلایان به فشار خون بالا حتماً در رژیم غذایی خود از سبزیجات، خانواده توتها به خصوص زغال اخته، چغندر قرمز، شیر بدون چربی، دوغ و ماست، بلغور، جو دوسر، موز، ماهیهای سالمون و ماکرل، مغزها و دانههای حاوی پتاسیم، جو، گندم، گوجهفرنگی، ذرت قندی، نخود سبز، خیار و روغن امگا ۳ استفاده کنند.
اهمیت روز جهانی فشار خون بالا
فشار خون بالا، دلیل اصلی بیماریهای قلبی عروقی و مرگهای زودرس است و امروزه بیش از یکمیلیارد انسان در سراسر جهان از آن رنج میبرند. بیش از دو سوم از این جمعیت در کشورهای کم و متوسط درآمد زندگی میکنند و بدتر از همه اینکه حدوداً نیمی از مبتلایان از وضعیت خود بیاطلاع هستند که این امر آنها را در معرض خطرات ناشی از عوارض قابل پیشگیری و مرگ ناشی از بیماری قرار میدهد.
فشار خون بالا و کرونا
افزایش آگاهی از بالا بودن فشار خون و کنترل زودهنگام آن خصوصاً در دو سال اخیر از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است چرا که کنترل فشار خون بالا تا حدی خطر ابتلاء به عوارض جانبی کووید -۱۹ و مرگ و میر ناشی از آن را پایین میآورد. شواهد حاکی است که افراد مبتلا به فشار خون بالا کنترل یا درمان نشده، در معرض خطر ابتلاء به انواع شدید بیماری کووید -۱۹ قرار دارند و بیش از سایرین با عوارض ناشی از این بیماری مواجه میشوند. از سوی دیگر مشخص شده است که بیماران کرونایی مبتلا به فشار خون بالا علائم بالینی شدیدتر و عفونتهای بیشتری را تجربه میکنند چرا که بالا بودن فشار خون باعث ضعف سیستم ایمنی و همچنین ایجاد سایر مشکلات سلامتی میشود و مهمترین دلیل غلبه کرونا به بدن نیز ضعف سیستم ایمنی است. از سوی دیگر تأثیرات آسیبرسان کووید -۱۹ روی قلب، خصوصاً قلبی که از پیش در اثر بالا بودن فشار خون ضعیف شده بسیار خطرناک است.
شعار روز جهانی فشار خون بالا ۲۰۲۱
روز جهانی فشار خون هر سال با موضوع خاصی برگزار میشود که در سال جاری، WHL تمرکز این روز را روی مبارزه با پایین بودن میزان آگاهی از بیماری فشار خون در سراسر جهان، خصوصاً در مناطق کم تا متوسط درآمد و روشهای اندازهگیری دقیق فشار خون قرار داده و موضوع روز جهانی فشار خون ۲۰۲۱ را " اندازهگیری دقیق فشار خون، کنترل آن و داشتن زندگی طولانیتر " اعلام کرده است.
با توجه به شرایط فراگیری کووید -۱۹ در سال جاری همچون سال گذشته و الزام برای حفظ فاصله اجتماعی و مواردی از این قبیل، امکان شرکت در کلاسهای آنلاین آموزش اندازهگیری دقیق فشار خون بهصورت خودکار برگزار شده است که مبتلایان به این بیماری میتوانند به صورت رایگان در آنها شرکت کنند.
منبع: ایمنا