با افزایش سن، افراد دچار مشکلات عدیده ای می گردند که این امر در سالمندان بیشتر نمود پیدا می کند. سالمندی مرحله ای از چرخه زندگی است که مسائل رشدی خاص خود را دارد و بسیاری از این مسائل با از دست دادن توان جسمانی، قدرت، توان معاشرت و برقراری روابط اجتماعی ارتباط دارند. افت ادراکی، از دست دادن قوای جسمی و ذهنی، از دست دادن حافظه، اضطراب و افسردگی، فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس از جمله مشکلات دیگری است که در بین سالمندان شایع است.
کاهش یا رفع این مشکلات از جمله موضوعاتی است که محققان در سال های اخیر به طور روز افزون به آن پرداخته اند. چرا که سالمندی یکی از مراحل زندگی است که اگر به خوبی مدیریت شود می تواند تبدیل به بالندگی و باروری شود. میزان پذیرش شرایط دوره سالمندی، از سوی فرد سالمند اهمیت دارد. می توان با پذیرش نقش های جدیدی که مطابق با وضعیت فرد به عنوان سالمند است، این دوره را به دوره ای نسبتاً فعال و رضایت بخش تبدیل کرد.
امروزه ثابت شده است که سلامت جسمی و روانی در دوران سالمندی نسبت به سایر دوره های زندگی با خطر بیشتری روبرو است.
در این میان باغبانی می تواند به عنوان یک فرایند درمان جهت بهبود و رفاه سالمندان عمل کند.
می دانیم که سالمندان در چرخه معیوب افکارمنفی گرفتار می شوند. درنظریه های مربوط به باغبانی درمانی، ذکر شده است که فعالیت های مرتبط با گیاهان، فرصت هایی مانند تمرین های عملی در کاشت گیاه و آب دادن به گیاهان و نگهداری و مراقبت از آنها را در اختیار شرکت کننده ها قرار می دهد. انجام این فعالیت ها باعث ایجاد احساس کارآمدی مستقل و خودمختاری در افراد می شود و فرصتی برای ایجاد نقش های گوناگون به عنوان پرورش دهنده و مراقبت کننده در اختیار سالمندان قرار می دهد
انجام این نقش های سودمند در افراد مسن باعث کاهش علائم افسردگی در آنها می شود. بنابراین می توان چنین استنباط نمود که باغبانی درمانی باعث تغییر نگرش افراد سالمند نسبت به خود شده و موجب شده تا سالمندان نگاه مثبتی در مورد خود و زندگی شان داشته باشند. آنها با استفاده از این روش قادر هستند که با ناتوانی های خود بهتر روبرو شده و به توانایی های ارزشمند خود بیشتر توجه کنند، زندگی خود را مفیدتر ادامه دهند و از افسردگی وعواقب آن گذر کنند.
طبق نظریه محققان فعالیت های مرتبط با گیاهان مزایای فراوانی در پی دارد که در ذیل به آنها اشاره می گردد:
- باغبانی درمانی مزایای زیادی برای سلامتی عاطفی و تندرستی افراد دارد. از مزایای روانی آن کسب لذت و کاهش اضطراب است که از طریق اعمال فیزیکی و با استفاده از حواس بویایی، لامسه و با طعم سبزیجات تازه، در محیط باغ به وجود می آید. اندروفین های آزاد شده از طریق باغبانی به کاهش استرس و بهبود وضعیت سلامت فرد می انجامد.
- باغبانی با برقراری پیوند خاص بین یک بوته و فرد موجب مزیت هایی از جمله حس امید و سرزندگی برای فرد می شود.
- پیوند با طبیعت برای سلامتی روانی از جمله کاهش سطح استرس و افزایش خلق و کاهش فشارهای روحی همراه با تقویت اعتماد به نفس و امید به زندگی مؤثر می باشد. همچنین محیط های طبیعی این فرصت را ایجاد می کنند تا انسان از روزمرگی و فکرهای مرتبط با زندگی روزانه دور شود. طبیعت به صورت خود به خود و بدون هیچ گونه فشار و تحمیل سبب افزایش میزان توجه و جذب شدن می گردد.
- باغبانی درمانی سبب تقویت روابط درون اجتماعی افراد جامعه شده و توانایی ها و انگیزه های همزیستی افراد جامعه را افزایش می دهد
- انسان در تعامل با گل و گیاه، آب و دیگر مظاهر طبیعت به آرامش روحی دست پیدا می کند. مشاهده درختان و مناظر طبیعی سبب کوتاه تر شدن دوره درمان و کاهش نیاز دارویی بیماران می شود.
- باغبانی درمانی و گردش در طبیعت می تواند در کاهش درد، بهبود توجه، کاهش از کارافتادگی موثر واقع شود.
- ورزش کردن و پیاده روی در پارک ها و فضاهای طبیعی به صورت گروهی به بهبود توجه و تمرکز، بهبود خلق و خوی افراد و سرزندگی و شادابی آنها کمک می کند.
ستاد مقابله با کرونا در ورزش و سلامت، از عموم ورزشکاران و علاقه مندان به ورزش خواست توصیه های ستاد ملی مقابله با کرونا از جمله ماندن در خانه به منظور قطع زنجیره کرونا را رعایت کرده و در این روزها با ورزش در خانه شادابی، نشاط و سلامتی را به خانواده های خود هدیه کنند.
به امید آنکه بیماری کرونا هر چه زودتر از جهانیان رخت بر بندد و آسایش و آرامش روانی را به بشریت باز گرداند.
گردآورنده و مترجم : مهشید حاجی حیدری، دکتری مدیریت ورزشی و مهندس محیط زیست. مدرس دانشگاه، بهار۱۳۹۹
