شدت ناراحتی حاصل از آلودگی هوا توسط سطح هیدروکربنها و اکسید نیتریک موجود در هوای محیط تعیین میشود. هیدروکربنهایی که به ویژه باعث ایجاد چنین تحریکی میشوند، ظاهراً الفینهای سی۴ و سی ۵ هستند. هیدروکربنهای دارای زنجیره شاخهای در مقایسه با زنجیرههای مستقیم اثرات قویتری دارند، به خصوص اگر این زنجیره حاوی پیوندهای دوتایی دور از کربن انتهایی باشد. تحریک ناشی از الفین به طور قابل توجهی در مقایسه با پارافین بیشتر است.
در میان ترکیبات فنلی، سیکلوهگزن بیشترین تحریک را در مقایسه با بنزن یا سیکلوهگزان ایجاد میکند. آلودگی هوا عمدتا به دلیل نشر دود اگزوز خودرو رخ میدهد. وقتی چهار ساعت در معرض چنین آلودگی هوا قرار گیرید سطح قابل توجهی از تحریک چشم اتفاق میافتد. این پدیده عمر ۱۲ ساعته دارد اما هیچ ارتباط واضحی با سطح آئروسل، ازن، پراکسی اکسیل نیتریت یا آلدئید ندارد.
تحریک کنندههای موجود در اگزوز اتومبیل با وجود افزایش یا کاهش رطوبت نسبی (بین ۳۰ تا ۸۰ درصد) یا نوسانات دما (۲۵ تا ۴۵ درجه سانتیگراد) بدون تغییر باقی می مانند. رابطه بین اندازه ذرات در اگزوز اتومبیل و بروز تحریک چشم نامشخص است. با این حال، یک تحقیق نشان داده است که تحریک زیر ۰.۲ میکرون تا حد زیادی قابل پیشگیری است. اعتقاد بر این است که ساخت و عملکرد وسیله نقلیه موتوری میزان انتشار هیدروکربنها و اکسید نیتریک را تعیین میکند.
اما، سطح هیدروکربنهای فردی بیشتر به نوع سوخت استفاده شده بستگی دارد. هر دو این مواد شیمیایی تحریک چشم را به طور مساوی تولید میکنند. فعل و انفعالات دی اکسید گوگرد و تری اکسید در غلظتهای زیر آستانه با کلرید سدیم یا ذرات سیاه کربن در ایجاد تحریک عمل میکنند.
مطالعه دیگر همبستگی بین میزان اکسیدانها در هوا و تحریک چشم را در بعضی از زمانهای سال نشان داده است. وجود آئروسل نیز به عنوان یک عامل حیاتی پیشنهاد میشود. اکسیدانها میتوانند در فیلم اشک حل شوند و آن را اسیدی کنند و باعث تحریک بیشتر غشای مخاطی چشم شوند.
آلایندههای معمول هوا در کلان شهرها عبارتند از:
•مونوکسید کربن
•دی اکسید نیتروژن
•دی اکسید گوگرد
• آرسنیک، آزبست، بنزن، سرب، کلروفلوئورکربنها، ذرات معلق و دیوکسین
علائم در چشم
علائم مکرر مشاهده شده از مشکل چشم ناشی از آلودگی هوا عبارتند از:
• سوزش و قرمزی
• تحریک پذیری
• آبریزش
• ترشح
• آلرژی همراه با خارش شدید، قرمزی، ترشح، تورم چشم و مشکل در باز کردن آنها
• افزایش خطر عفونت
• خارش
• احساس ریگ و جسم خارجی در چشم
• مشکلات بینایی از جمله عیوب انکساری و اختلال در دیدن رنگ
• آب مروارید
• سرطانها
سندرم خشکی چشم (DES) شایعترین شکایت در بین همه این موارد است. در زنان بالای ۵۰ سال دو برابر بیشتر اتفاق میافتد.
سطح چشم ملتهب و خشک است، خصوصاً اگر بیمار از لنز تماسی استفاده کند.
ورم ملتحمه همراه با افزایش سطح دی اکسید نیتروژن یکی دیگر از ویژگیهای مشترک است.
گروههای خطر شامل کسانی میشوند که مدت طولانی در خارج میمانند.
مدیریت و کنترل بیماری
درمان علائم چشم که بدون عفونت یا آلرژی میباشد به سادگی با خنک سازی چشم توسط شستشوی آرام با آب تمیز و به دنبال آن کمپرس خنک است.
استفاده از قطرههای چشمی و عینک آفتابی نیز گزینههای مفیدی هستند.
تا زمان بهبودی کامل چشم باید از لنزهای تماسی و آرایش چشم خودداری شود.
نرگس قاسمی پناه
news-medical.net
چشم عضوی ظریف و دارای ناحیهای بزرگ و مرطوب در معرض محیط است. بنابراین نسبت به سایر قسمتهای بدن بیشتر در معرض آلودگی هوا است. پاسخ چشم به آلایندههای موجود در هوا از صفر تا تحریک شدید و درد مزمن متغیر است. چشمها با وجود لنزهای تماسی نسبت به چنین اثراتی حساس ترند.