چند ماهی است که هوای قابل تنفس شهروندان در محدوده ناسالم (به ویژه برای گروه‌های حساس مانند کودکان، بیماران، سالمندان و خانم‌های باردار) قرار دارد. معمولاً در زمان‌هایی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد مشکلات عدیده‌ای برای شهروندان به ویژه آن‌هایی که به مدت طولانی در فضای باز فعالیت می‌کنند ایجاد می‌شود. شایع‌ترین این عارضه‌ها مربوط به ریه‌ها و دستگاه تنفسی است که سبب سرفه، تنگی تنفس، احساس خس‌خس و درد قفسه سینه می‌شود. افراد مبتلا به عارضه‌های تنفسی قطعاً در چنین شرایطی با آسیب‌های بیشتری روبرو می‌شوند.
یکی از پیامدهای شایع و بسیار محسوس آلودگی هوا عارضه‌های دستگاه بینایی است. چشم انسان در صورت روبه‌رو شدن با هوای آلوده به سرعت عکس‌العمل نشان میدهد و با ترشح اشک بیشتر مانع از رسوب مواد آلاینده و ایجاد خشکی چشم می‌شود.
چنانچه میزان آلودگی زیاد باشد و مکانیزم اشک به درستی عمل نمی‌کند. در نتیجه افرادی که به مدت طولانی در فضای باز حضور دارند به تدریج با علائمی مانند خشکی چشم، سوزش چشم، خارش، اشک ریزش و افت کیفیت بینایی روبرو می‌شوند.
توصیه: حد امکان در روزهای بسیار آلوده چنانچه کار ضروری ندارید از منزل خارج نشوید. در خانه بمانید، درها، پنجره‌ها و دریچه کولر را مسدود و از دستگاه تهویه هوای خانگی استفاده کنید.
همچنین به طور مرتب صورت و چشم‌های خودتان را با آب ملایم، صابون یا شامپو (بچه) بشویید. در روزهایی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد شست‌وشوی چشم‌ها و پلک‌ها را به دفعات تکرار کنید تا از بروز مشکلات چشمی پیشگیری شود. از دست زدن به چشم‌ها و مالش آنها خودداری کنید زیرا سبب تشدید حساسیت و بروز عفونت می‌شود.
اگر ساعت‌های طولانی خارج از منزل هستید حتماً از قطره اشک مصنوعی استفاده کنید. اشک مصنوعی از چشم‌هایتان در برابر عوامل زیان بار آلودگی هوا پیشگیری میکند.
سه بیماری مرتب با مالیدن چشم‌ها
اغلب ما در طول روز بارها چشمانمان را با دست لمس می‌کنیم یا می‌مالیم. مطالعات مختلفی وجود دارد که نشان میدهد افراد به طور معمول روزی دو بار چشم خود را لمس می‌کنند. اغلب آنها برای احساس تسکین لحظه‌ای که معمولاً به سبب ورود ذرات گرد و غبار چشم‌ها را آزار میدهد این عمل را انجام می‌دهند. غافل از اینکه عوارض جانبی زیان بار و خطرناکی دارد که در ادامه انها را مرور می‌کنیم.
- عفونت: دست های ما هر روز با اشیا مختلفی تماس پیدا میکند. بیشتر آنها منبع وسیعی از آلودگی های محیطی و میکروبی هستند که در تماس با چشم ها عفونت های مختلفی ایجاد میکند. انگشت اشاره بیشترین میزان آلودگی را جذب میکند و از سویی احتمال انتقال عوامل بیماری زا به سبب تماس انگشت اشاره با چشم بسیار زیاد است. پس لطفاً قبل از اینکه چشم خود را بمالید به عواقب آن فکر کنید.
- آسیب و خراش قرنیه: مکانیزم دفاعی چشم بسیار ساده و دقیق است، به این معنی که با ورود ذره‌ای خارجی سیستم دفاعی با استفاده از غدد اشکی فعال شده و امکان خروج جسم خارجی و پاکسازی چشم را فراهم میکند. چنانچه در اثر ورود جسم خارجی (مثلاً ذرات گرد و غبار) چشم خود را مالش دهید به راحتی امکان خراشیدگی و آسیب قرنیه را با دست خودتان فراهم کرده‌اید. در این صورت با احساسی آزاردهنده و ناخوشایند به مدت طولانی روبه رو می‌شوید.
- کراتوکونوس (قوزقرنیه): مالیدن چشم به مدت طولانی سبب تغییر شکل قرنیه و بیماری کراتوکونوش یا قوزقرنیه می‌شود. این عارضه به طور کامل اصلاح یا درمان نمی‌شود و برای فرد مشکلات متعدد بینایی ایجاد میکند. مطالعات پزشکی نشان داده است ساییدگی مزمن چشم و قوزقرنیه احتمال ابتلا به عفونت‌های مکرر چشمی را افزایش میدهد.